AURKEZPENA

XX. mendearen hasieran, Bilboko Koral Elkarteak euskal konpositore garrantzitsuei eginiko hainbat enkargu estreinatu zituen, euskarazko errepertorio lirikoa sortzeko asmoz. Genero horretako lan adierazgarrienen artean, Jose María Usandizaga, Charles Colin, Santos Intxausti eta Jesús Guridirenak nabarmentzen dira, Mendi-Mendiyan, Maitena, Lide ta Ixidor eta Mirentxu, kasurako. Mende bat geroago, koru-erakundeak (BKE) obra hauek berreskuratu nahi ditu; lehenengo eta behin, Maitena, bi ekitaldiko euskal pastoral lirikoa, Bilboko Koral Elkarteak bere maisu Aureliano Valle jaunaren zuzendaritzapean Bilboko Campos Elíseos Antzokian 1909ko maiatzaren 29an estreinatua”. C. Colin: “Aureliano Valle maisuari, zeinek Maitena obra arrakastatsua izateko ahalegin, zientzia eta gustu ezin lagungarriagoekin zuzendu duen, bai eta Bilboko Koral Elkartearen lagun leial guztiei ere, gure esker on sakonaren erakusgarri“.

Bilboko Koral Elkartea – Enrique Azurza, zuzendaria 1886an sortua, erakundeak hiru koru (helduena, gazteena eta haurrena), musika-ikastetxe bat eta eskola- eta gizarte-koruen sare bat biltzen ditu; hala, 1.000 lagunek baino gehiagok osatzen dute proiektu hau. Bilboko Koral Elkartea, 100 kide baino gehiago dituela, Espainiako ia orkestra guztiekin batera aritu izan da, bai eta nazioarteko orkestra nagusiekin ere. Halere, gure lurraldetik kanpo ibilbide luzea badu ere, beti jarri izan dio arreta berezia euskal konpositoreen lanari, eta ohiko taldea da tokiko eszenan.

BOS Bilbao OrkestraSinfonikoa Bilbao Orkestra Sinfonikoaren sorrera Bizkaiko jendarte zibilak berak bultzatu zuen; hori dela eta, harreman estu-estua du lurraldearekin: egun, 2.200 lagun baino gehiago daude abonatuta haren Denboraldi Sinfonikora. Lehen kontzertua 1922ko martxoaren 8an eskaini zuen, Arriaga Antzokian, eta, gaur egun, Euskalduna Jauregian (orkestraren egoitza) eskaintzen duen ohiko kontzertu-denboraldiaz gain, ganbera-musikari eskainitako denboraldiak ere baditu, bai Bilbon bai Bizkaian. Horrez gain, lan pedagogiko garrantzitsua egiten du, Kontzertu Didaktikoen eta Familiarteko Kontzertuen bitartez, eta musika bidez gizarteratzeko-jarduerak garatzen ditu.

Iker Sánchez irundarrak lotura handia du lurraldearekin, Donostian musika-prestakuntza jasotzen hasi zenetik eta 2006an bi denboralditarako lehiaketa irabazi ondoren Bilboko Orkestra Sinfonikoan zuzendari laguntzaile lanetan bere ibilbide profesionala hasi zuen arte bertan aritu izan baitzen; egun, harreman estua du orkestrarekin. Era berean, zazpi urtez, EIO Orkestra gaztearen zuzendari titularra izan da, Eusko Jaurlaritzak Euskadiko kontserbatorio guztietako ikasleak prestatzeko sortutako talde sinfonikoarena, hain zuzen. Gaur egun, Bilbao Sinfoniettaren zuzendari artistikoa eta OPUS Lírica konpainiaren zuzendari titularra da. 2007an Euskadiko Orkestra Sinfonikoarekin batera egindako estreinaldi arrakastatsuaren ondoren, hainbat orkestra sonatu zuzendu izan ditu: Kataluniako eta Bartzelonako Orkestra Nazionala, Asturiasko Printzerrikoa, Tenerifeko Sinfonikoa, Portoko Casa da Música Sinfonikoa, Oviedo Filarmonía, Montenegroko Sinfonikoa, Bayonne-Côte Basque Orkestra, ConcentusAliusBerlín, Berlingo Humboldt Unibertsitateko Orkestra eta Gasteizko Ganbara Orkestra.

Miren Urbieta-Vega soprano donostiarra espainiar abeslari onentzat jo zuten 2014ko Francesc Viñas Kantu Lehiaketan; 2015ean, Abeslari Berri Onena izan zen Teatro Campoamor sari lirikoetan. Opera-rol oso zorrotzak abestu ditu: Liù, Turandot-ekoa (Puccini); Donna Elvira eta Zerlina, Don Giovanni-koa (Mozart); Marguerite, Faust-ekoa (Gounod); Adina, L ́ Elisir d ́ Amore-koa (Donizetti); Arminda, La Finta Giardiniera-koa (Mozart); Inés, La Favourite-koa (Donizetti); eta Stella, Don Fernando el emplazado-koa (Zubiaurre). Halaber, Estatuko opera-antzoki garrantzitsuenetan kantatu du (Liceu, Teatro Real, Opera de Oviedo, ABAO), eta zarzuelan ibilbide luzea dauka, besteren artean obra hauetan parte hartuta: Katiuska, El Caserío, Gavilanes, Luisa Fernanda, Las Calatravas eta Benamor (azken biak Madrilgo Teatro de la Zarzuelan).

Mikeldi Atxalandabaso euskaltenorrak, Bilboko Koral Elkartearen enbaxadore eta haren Maitena sariaren irabazleak, aldi berean jardun izan du nazioarteko unean uneko agerpenetan eta estatuko agertokietan ohikotasunez, besteren artean Bilbon, A Coruñan, Oviedon eta Madrilgo Teatro de la Zarzuelan eta Teatro Realen. Azken horretan, obra ugaritan parte hartu izan du, Roméo et Juliette, I duefoscari, Die Zauberflöte eta Carmen lanetan, kasu. Bere paper nabarmenen artean, Ruodi (Guillaume Tell) aipa genezake; hain zuzen, horrekin debutatu zuen, Holandako Opera Nazionalean, Paolo Carignaniren zuzendaritzapean, eta gero berriz antzeztu zuen, Turingo Teatro Region, Gianandrea Nosedarekin eta Gianluigi Gelmettirekin batera, bai eta Montecarloko Operarekin ere Parisko Théâtre des Champs-Elysées barne hartu zuen bira batean. Beste paper aipagarri bat Dr. Caius (Falstaff) da, Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks orquestra sinfonikoarekin abestua, Daniel Hardingek zuzenduta, edo Spoletta (Tosca), Christian Thielemannek zuzenduta Salzburgoko Jaialdiko Orkestrarekin.

Marifé Nogales mezzosoprano gipuzkoarrak Musikenen egin zituen goi-mailako kantu-ikasketak, besteak beste Maite Arruabarrena, Alejandro Zabala, Ana María Sanchez eta Maciej Pikulskirekin. Ahots-hobekuntzarako eta errepertorio-arloko hainbat ikastarotan parte hartu du, Ana Luisa Chova, Isabel Rey, Enrique Viana, Rubén Fernández Aguirre, Itziar Barredo eta Ricardo Visus irakasle paregabeekin. Halaber, jaialdi entzutetsu hauetan abestu izan du: Donostiako Musika Hamabostaldia, Granadako Nazioarteko Jaialdia, Peraladako Musika Jaialdia, bai eta Teatro Real, Gran Teatre del Liceu, Lisboako Teatro Nacional São Carlos, Oviedoko Teatro Opera, Teatro de la Maestranza, Arriaga Antzokia, Teatro de la Zarzuela, ABAO edo Teatros del Canal antzokietako denboraldietan ere, beti ere zuzendari garrantzitsuen gidaritzapean: Patrick Fournillier, Marco Armiliato, MicheleMariotti, Teodor Currentzis, Alberto Zedda, Ottavio Dantone, Pietro Rizzo, Lionel Bringuier, Vasily Petrenko, Miquel Ortega, Pedro Halffter, Jesús López Cobos eta Friedrich Haider, besteak beste.